Η πολεμική μέθοδος των Ακριτών, μέρος Β

Ο ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΔΡΟΜΗΝ[1] ΠΟΛΕΜΟΣ

Η πολεμική μέθοδος των Ακριτών από μεσαιωνικό χειρόγραφο.

Περίληψη Δημήτρης Σκουρτέλης

Μέρος β΄

Μαθαίνοντας λοιπόν ο στρατηγός τις κινήσεις των εχθρών, συνάζει και οπλίζει τον δικό του στρατό και πηγαίνει στα σύνορα. Παρατάσσει όλο το πεζικό πάνω στο δρόμο από όπου θα έρθουν οι εχθροί. Κι αν είναι λίγοι, τους αντιμετωπίζει με όλον τον όγκο του στρατού, ειδικά αν πρόφτασε να έρθει το πεζικό. Μάλιστα, επειδή στα στενά και δύσβατα μέρη καλύτερα πολεμούνε οι πεζοί, εκεί πρέπει να τους παρατάσσει, και στα δυο μέρη του περάσματος.

Αν ο τόπος κάνει για άλογα τότε να παρατάσσει μαζί πεζούς και ιππείς, ώστε βλέποντας τέτοια παράταξη και κατοχή των περασμάτων, οι εχθροί ή να χάνουν την ορμή τους ή να ηττηθούν, με την βοήθεια του Θεού.

Όπου δεν μπορεί να καταλάβει και τα δυο μέρη του περάσματος, τότε να πιάσει το υψηλότερο. Αν το πεδίο είναι ανώμαλο, με ανηφοριές και ρέματα, και είναι και στενό, τότε να το φράζει και να κρατάει τον δρόμο με πεζούς ασπιδοφόρους και ακοντιστές, πίσω από αυτούς να ταχθούν αυτοί που ρίχνουν πέτρες με τα χέρια, και μαζί τους οι τοξότες και οι σφενδονιστές. Μετά από αυτήν την παράταξη, να τάσσει και μια δεύτερη όμοια, τα δε πλευρά να φυλάγουν οι ακοντιστές, οι ελαφρά οπλισμένοι και οι σφενδονιστές.

Αν έχει μονοπάτια από τις δυο μεριές παράλληλα με τον κυρίως δρόμο, αυτά που οι ακρίτες ονομάζουν «ατραπούς» πρέπει και αυτά να τα φυλάει με ασφάλεια, με πεζικό,  γιατί αν μάθουν οι εχθροί πως ο κεντρικός δρόμος κλείστηκε, μπορεί να ξαμοληθούν μέσα από αυτά και να βγουν στο πλάι ή πίσω από την παράταξη, και να δημιουργήσουν πανικό.

Αν συναντήσουν τέτοια άμυνα, οι εχθροί, με την βοήθεια του Θεού, ή θα νικηθούν, ή θα απογοητευθούν, ή θα ψάξουν για άλλο δρόμο εισβολής, που θα απέχει πολλές μέρες, και θα χάσουν την ορμή τους. Θα ταλαιπωρηθούν έτσι μακραίνοντας από τα στρατόπεδά τους και χάνοντας τον ίσιο δρόμο, και θα αποθαρρυνθούν και θα δειλιάσουν, ενώ οι Ρωμιοί θα γίνονται πιο τολμηροί και όλο και προθυμότεροι να τους πολεμήσουν.

Και όμως, πολύ πιο αποτελεσματικό είναι να τους αντιμετωπίζει κανείς όταν φεύγουν από τις περιοχές της Ρωμανίας, παρά όταν εισβάλλουν. Γιατί, τότε, έχοντας κουραστεί για μέρες, είναι ήδη τσακισμένοι. Εάν δε έχουν κουρσέψει πλήθος αγαθών, ζώων και αιχμαλώτων, θα έχουν εξαντληθεί, αυτοί και τα ζώα τους, και το μόνο που θα θέλουν θα είναι να γυρίσουν στην πατρίδα τους. 

Ενώ όταν εισβάλλουν, είναι ακμαίοι και θαρραλέοι. Από την άλλη, και ο Ρωμαίικος στρατός θα έχει καιρό να παραταχθεί, συνάζοντας και όσα τμήματα είναι μακριά από την περιοχή. Και αριθμό μεγάλο θα έχει, και θα έχει χρόνο να εξοπλισθεί καλά.  Γι αυτό ο στρατηγός δεν πρέπει ποτέ να αμελεί τον εχθρό που φεύγει.

Αυτό άλλωστε θα δημιουργήσει στο εχθρό αρνητική ψυχολογία, γνωρίζοντας πως θα δέχεται επίθεση όταν αποχωρεί, και δεν θα έχει πια όρεξη να εισβάλλει.

Όταν πιάνει τα στενώματα, ο στρατηγός πρέπει να φροντίζει να κατέχει και την πηγή του νερού, αν υπάρχει, πράγμα που θα διευκολύνει πολύ τους άντρες του. Θα φροντίσει κι όλας να μην θολώσουν τα νερά της. Αν δεν υπάρχει πηγή εκεί κοντά, θα ορίσει δέκα άντρες ανά εκατό να φέρνουν νερό για να ανακουφίζονται όσοι πολεμάνε. 

---

[1] «Παραδρομή» εδώ, σημαίνει «παρακολούθηση»,