Ο ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΔΡΟΜΗΝ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η πολεμική μέθοδος των Ακριτών από μεσαιωνικό χειρόγραφο.
Περίληψη Δημήτρης Σκουρτέλης
Ενέδρες
Αυτά που εγώ είδα θα σας τα πώ χωρίς να το βαρεθώ
Οταν ο εχθρός ξεκινά, ιππείς και πεζοί βαδίζουν μαζί, συνήθως για δυο μέρες, και μετά, διαχωρίζονται. Οι μεν ιππείς πέφτουν πάνω στα χωριά μας, αφήνοντας πίσω τους πεζούς για να μην προφτάσουν να γίνουν αντιληπτοί, και να πιάσουν τους κατοίκους στα σπίτια τους ανύποπτους. Τα δε εφόδια ("τούλδον") οι πεζοί και οι αποσκευές μένουν πίσω ειδικά όταν βρίσκουν δύσκολα περάσματα, αλλά και για να βρουν κατάλληλο τόπο για να στρατοπεδεύσουν ώστε να έχουν οι ιππείς βάση.
Αν ο στρατηγός καταλάβει πως το στρατόπεδο θα μετακινηθεί, ειδικά αν ανακρίνει αιχμαλώτους ή αυτόμολους, θα στείλει ιππείς να στήσουν ενέδρα στις δυο μεριές του δρόμου που θα πάρουν οι εχθροί. Θα στείλει και λόχο από εκατό ιππείς σε κάθε χωριό που βρίσκεται κοντά στην διαδρομή που θα πάρουν οι εχθροί. ενώ ο στρατηγός με το κύριο σώμα θα παρακολουθεί από κοντά.
Οι ιππείς των εχθρών, ψάχνοντας για εφόδια, θα μπουν στα κοντινά χωριά, και τότε οι εκατό ιππείς του λόχου θα πέσουν απάνω τους, θα σκοτώσουν ή αιχμαλωτίσουν όσους γίνεται, και αμέσως θα το σκάσουν, παίρνοντας τον δρόμο όπου έχει στηθεί η ενέδρα, κάνοντας τους εχθρούς να τους καταδιώξουν. Έτσι οι εχθροί θα πέσουν στην ενέδρα, και θα σκοτωθούν πολλοί. Ταυτόχρονα ο στρατηγός θα εμπλακεί στην μάχη με όλο το στρατό, αφού αφήσει ένα τμήμα που θα επιτεθεί στον εχθρό από πίσω. Τότε, αν δεν μας εμποδίσουν οι αμαρτίες μας, θα κυριαρχήσουμε.
Αν δε οι εχθροί αντισταθούν και αγκιστρωθούν επί τόπου, ξεφορτώνοντας τα ζώα και στήνοντας υποτυπώδες στρατόπεδο, τότε ο στρατηγός πρέπει να τους κυκλώσει και αν προφταίνει, να φέρει και πεζικό. Χωρίς πεζικό, πρέπει να χρησιμοποιήσει τους καβαλάρηδες σαν πεζούς, και να τους βάλει να πολεμήσουν με σφεντόνες, τόξα, δόρατα και ασπίδες. Αλλά και το δικό του "τούλδον" (αποσκευές) πρέπει να φέρει κοντά, και να στήσει στρατόπεδο ("άπληκτον") Αυτό θα απογοητεύσει τους αμυνόμενους, όπως και το αν δεν υπάρχει νερό εκεί κοντά.
Αν υπάρχει καλά εξοπλισμένο και γυμνασμένο πεζικό, [1] και περικυκλώσει τον εχθρό, θα τον αφανίσει τελείως. Και την πρώτη μέρα να μην τους νικήσει, να παραμείνει εκεί, να φέρει πιο πολύ πεζικό, και όλη τη νύχτα να ανάβει φωτιές ολόγυρα, να τους χτυπάει με σφεντόνες και να παρακινεί τους "ψιλούς" (ελαφρά οπλισμένους) να έρχονται σε μάχη χέρι με χέρι, μέχρι να μπουν στο στρατόπεδο και να αρπάζουν άλογα, μουλάρια και αγαθά. Άμα γίνει αυτό, με την βοήθεια του Θεού, θα γίνει γνωστό στο υπόλοιπο στράτευμα και όλοι θα ορμήσουν στο ρήγμα για να αρπάξουν λάφυρα και ελπίζοντας σε κέρδος.[2]
Ακόμα και αν δεν τους εξοντώσει ολοσχερώς, ο στρατηγός θα σκοτώσει και θα αιχμαλωτίσει πολλούς, θα τους σβήσει την αλαζονεία και θα τους μάθει πως δεν μπορούν να κουρσεύουν το Ρωμαίικο ατιμώρητα.
Αν ο στρατηγός μάθει από αυτόμολους ή αιχμάλωτους την διαδρομή του εχθρικού τούλδου, παρομοίως να στήσει ενέδρα και να τους πολεμήσει στα φανερά, μέρα μεσημέρι. Γιατί, ποτέ πόλεμος εναντίον εφοδιοπομπής (τούλδου) έβλαψε τους Ρωμιούς, αλλά είναι πάντα ωφέλιμος, γιατί συνοδεύεται πάντα από λιγοστούς ιππείς. Πάντα κέρδιζαν από αυτό πολλά ζώα και φορτώματα, και σκότωναν και πολλούς εχθρούς, χωρίς αυτοί να πάθουν καμιά βλάβη.
Μπορεί ακόμα ο στρατηγός, να στείλει έναν έμπειρο αξιωματικό με σαράντα ιππείς να ενεδρεύσουν στον δρόμο που επιστρέφουν προς το κυρίως φοσσάτον αυτοί που λεηλατούν. Συνηθίζουν οι Ταρσίτες να έχουν μπροστά το λεγόμενο "Βέρεδο" στη γλώσσα τους, που ειδοποιεί για την άφιξή τους. Αμα το βέρεδο είναι μακριά από τους λαφυραγωγούς, να του ορμήσει και να το εξουδετερώσει, αν είναι δυνατόν, αθόρυβα. Αμα είναι κοντά, ας αρκεσθεί σε όσα έχουν ήδη γίνει.
Οπως το φοσσάτον συνεχίζει την πορεία του, φορτώνεται συνεχώς με όσα οι λαφυραγωγοί φέρνουν, ζώα και αιχμαλώτους, και αγωνίζεται να περάσει από τα δύσβατα εμπόδια. Ευκαιρία για τον στρατηγό να βγει μπροστά τους και να πιάσει τα περάσματα με στρατό, πεζούς και ιππείς, και να πολεμήσει όπως αναφέραμε. Δεν θα μπορέσει να τους νικήσει ολοκληρωτικά αν δεν έχει πολύ και καλό πεζικό, αλλά τουλάχιστον θα καταφέρει να πάρει πίσω όσα άρπαξαν, και να τραυματίσει και να σκοτώσει πολλούς εχθρούς.
Ο στρατηγός οφείλει να νικήσει ακόμα και με λίγους άντρες στην διάθεσή του. Θα βρει κατάλληλο οχυρό τόπο, κοντά σε κάστρο αν γίνεται, μια που μπορεί να τον κρατήσει με πεζούς. Από εκεί θα στήσει ενέδρα με πεζούς από τις δυο μεριές του δρόμου, και από πίσω θα είναι ο στρατηγός με το ιππικό, σχεδόν ακουμπιστά, και κρυμμένοι καλά. Αυτό θα γίνει νύχτα.
Θα στήσει και άλλη ενέδρα, με σαράντα ιππείς. Την μέρα θα παρακολουθεί τους λαφυραγωγούς, και όταν τους δει να μπαίνουν στα χωριά και να πεζεύουν, θα τους επιτεθεί με ένα απόσπασμα 60-70 καλών ιππέων που να είναι οπωσδήποτε περισσότεροι από αυτούς. Το πιθανότερο είναι να τους νικήσουν, αλλά αν τυχόν οι λαφυραγωγοί επικρατήσουν, θα επέμβουν οι άλλοι σαράντα ιππείς που ενεδρεύουν, θα σκοτώσουν τους τυχόν αιχμαλώτους ή θα τους αμολήσουν ανάμεσα σε αυτούς και τον εχθρό, και θα φύγουν γρήγορα προς το οχύρωμα. Οι υπόλοιποι ιππείς θα πολεμάνε σκληρά, και μια θα ορμάνε και μια θα το σκάνε και θα παρασύρουν τους αντίπαλους σε καταδίωξη προς την κυρίως ενέδρα.
Τότε, οι πεζοί θα αφήσουν αρκετούς να περάσουν και θα σταματήσουν τους υπόλοιπους. Όσοι πέρασαν, θα εξοντωθούν από το ιππικό. Επειδή ο τόπος θα είναι κατάλληλος, οι πεζοί δεν θα νικηθούν και δεν θα περάσει κανείς εχθρός. [3] Θα απογοητευθούν λοιπόν, και θα γυρίσουν πίσω, έχοντας μεγάλες απώλειες.
--------------------------------------------
[1] Εμφανής σε πολλά σημεία η έλλειψη καλού πεζικού στον Βυζαντινό στρατό. Αυτό πιθανά οφείλεται σε κοινωνικούς λόγους. Οι άνετοι οικονομικά γίνονταν, φυσικά, ιππείς, ενώ οι φτωχοί ήταν πιθανά τόσο εξαθλιωμένοι που δεν μπορούσαν να εξοπλισθούν και να εκπαιδευθούν σωστά. Θυμίζουμε πως πρόκειται για "Θεματικό" στρατό, δηλ. τύπου πολιτοφυλακής, που εξοπλίζονταν και εκπαιδεύονταν με δικά του έξοδα, έχοντας ορισμένα προνόμια και παροχή γης από την Αυτοκρατορία.
[2] Χαρακτηριστική και ρεαλιστική ανάλυση της ψυχολογίας του μεσαιωνικού πολεμιστή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου