Στρατιωτική ορολογία στην Ιστορία του Νικήτα Χωνιάτη

Ο Νικήτας Χωνιάτης ή Ακομινάτος (περ. 1155 - περ. 1216) ήταν αξιωματούχος του βυζαντινού κράτους και ιστορικός, όπως ο αδελφός του Μιχαήλ Χωνιάτης (Ακομινάτος) Γεννήθηκαν στις Χωνές (Κολοσσές) της Φρυγίας, και σπούδασαν στην Κωνσταντινούπολη. Είναι ο σημαντικότερος βυζαντινός ιστορικός του 12ου αιώνα, αυτόπτης μάρτυρας της άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204. Το κυριότερο έργο του είναι η Χρονική Διήγησις (Ιστορία Κωνσταντινουπόλεως), που καλύπτει γεγονότα από το 1118 έως το 1207.

Πηγή:

Πόλεμος Ετοιμάζω π., ανακηρύσσω π., επάγω π. εμφύλιος π.
Πολέμου νόμω. Πολέμιος (εχθρός) έργα πολέμια Πολεμιστήριος, πολεμικός, τα πολέμια τα τακτικά (τα σχετικά με τον πόλεμο) ο τακτικός

Στρατεία, εκστρατεία, εκδημεία

Μάχη, διαμάχη, συμπλοκή εις χείρας, κατά χείρα, διαπληκτίζομαι, αντεπέξειμι, αντεξάγω, αντεμβολή, αλλαλαγή, ενυάλιος (πολεμική κραυγή ή ύμνος ή σάλπισμα)

Στράτευμα, οικείον σ., εμφύλιον σ., ένδαπον σ. Ρωμαϊκόν σ.  Ιππικόν, πεζικόν, πάγχαλκον.

Στρατεύματα ξένα, πολέμια σ., ενάντια σ., ξενικά σ. Λατινικά σ., Περσικά σ., Σκυθικά σ.

Ενάντιος, πολέμιος στίφος (επί εχθρών)

Επί ξένων μισθοφόρων: Ξενολογώ, ξενολογικόν, ξενολογία, ξενολόγησις, μισθός, μισθοφορικόν, μίσθωμα

Στρατιά, στρατός, οπλιτικόν, στρατολόγημα (ως συνώνυμο του στρατός, επί Ενετικού αποσπάσματος)

Στρατόπεδον, παρεμβολή, σταθμός

Τάξις. Πεζικαί τάξεις, έξω τάξεως, τάγμα, τάγματα, σύνταγμα (μόνο στον Ενικό)

Φάλαγξ, δύναμις (με την έννοια στρατιωτικού σώματος) , σύνταξις, συντάσσω, συνασπισμός,ομαιχμία, πυργηδόν (σφιχτή παράταξη) παρατάσσομαι, αντιτάσσω, εκτάσσω, έκταξις

Λόχος (συχνά με την έννοια της ενέδρας) 

Ισχύς, χειρ (με την έννοια ένοπλης δύναμης)

Μοίρα (τμήμα), ίλη και «ιλαδόν» Σπείρα (Κοόρτη)

στίχες, ρούτα (γραμμές)

Κέρας, ουρά, ουραγία, ουραγός (επί παρατάξεως) οπισθοφύλαξ

Σκευοφόρα, σκευαγώγημα, αποσκευή

Στρατολογώ, συναθροίζω. Νεοσύλλεκτος

Ανήρ. Πολεμιστής

Αγαθοί , δραστήριοι, γενναίοι, μάχιμοι, μαχητής, αρεϊκοί αρειμάνιος (του Άρη) πολεμόκλωνος, πολεμοχαρής, ανειρήνευτος –απόλεμος απόμαχος

Καλοί στρατιώτες, συστρατιώτης, στρατιωτικός, στρατιωτικόν

Οπλίτης, οπλομάχος, οπλιτεύω, πρόμαχος, πεζός, πεζικός

ίππος και ιππάς (η, με την έννοια αποσπάσματος) ιππικός, ιππεύς, ιππότης,ιππαστής, ιπποκορυστής, ιπποτοξότης, αναβάτης, εύιππος, εύοπλος, ιππομαχία.

Τοξότης, τζαγκροτοξότης (με αρμπαλέτα) αιχμητής, πελεκυφόρος.

Ναυτικό:

Στόλος, πλευστικός, στολαρχία, ναυμαχία, ναυμαχικός, ναυμαχική στρατιά.

Επιλογή: Δημήτρης Σκουρτέλης