Η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Πέρση ποιητή Φιρντουσί. Εισαγωγή.

(Διαβάστε την ιστορία του μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Φιρντουσί εδώ)

Εισαγωγή του μεταφραστή.

Μια που η μητέρα του Αλέξανδρου διέδωσε πως ο Δίας με μορφή φιδιού ήρθε και της έκανε τον Αλέξανδρο, οι κατακτημένοι λαοί ανέλαβαν πρωτοβουλία, και αντικατέστησαν τον Δία με κάποιο βασιλιά τους. Ο δρόμος (και τα πόδια) ήταν ανοιχτός και τα σκυλιά δεμένα.

Έτσι οι Αιγύπτιοι έλεγαν πως ο Αλέξανδρος ήταν ο γιος του τελευταίου τους Φαραώ, και όπως θα δούμε, οι Πέρσες έλεγαν πως ήταν ...αδελφός του Δαρείου, γιος του πατέρα του, Δαράμπ, και της Ολυμπιάδας...

Ο κατακτητής και οι διάδοχοί του δεν εμπόδισαν την διάδοση αυτών των ιστοριών, για να ισχυροποιήσουν και να νομιμοποιήσουν την κυριαρχία τους. Το αποτέλεσμα ήταν να μετατραπεί ο Αλέξανδρος σε ...εθνικό ήρωα όλων των λαών της Κεντρικής Ασίας, με το όνομα Ισκεντέρ, Σικαντέρ κλπ, που είναι παράφραση του Αλέξανδρος>Αλέξαντρος.

Αν αυτή η τροπή σας θυμίζει την εμμονή των Ελλήνων, παλιών, μεσαίων και νέων, να βαφτίζουν Έλληνες όλους τους κατακτητές τους, μην το βασανίζετε άλλο...

Φυσικά η μυθοπλασία για τον Αλέξανδρο δεν περιορίστηκε στην Ανατολή, μια που οι ελληνικές μεσαιωνικές πηγές μάλλον ξεπερνάνε τις ανατολικές σε μυθικά στοιχεία. Ο Δυτικός Μεσαίωνας είναι γεμάτος από τερατολογίες για τα κατορθώματα του Μακεδόνα.

Εδώ, έχουμε την Περσική μεσαιωνική εκδοχή από τον Πέρση ποιητή Φιρντουσί τον 11ο αιώνα, από το ποιητικό έργο του “Σαχ-Ναμέ” το “Βιβλίο των βασιλέων”. Στην αφήγηση, φυσικά, αναφέρονται και τοπικά στοιχεία, όπως η υποτιθέμενη υποστήριξη του Αλέξανδρου στον Ζωροαστρισμό αλλά και στη... Μέκκα, ενώ εμπλέκονται και αφηγήσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Η δε συνάντησή του με τον Άγιο του βουνού θυμίζει την ελληνική ιστορία του Αββά Σισώη που διαπίστωσε την ματαιότητα του βίου βλέποντας τον τάφο του κατακτητή, αλλά αντεστραμμένη (νεκρός εδώ είναι ο άγιος και όχι ο Αλέξανδρος) Πολύ ενδιαφέρον είναι πως ο Φιρντουσί αναφέρει τους Έλληνες έτσι ακριβώς όπως τους γνώρισε στην εποχή του, ως “Ρούμ”, Ρωμιούς, δηλαδή Βυζαντινούς. Αυτά, για κάτι Ελληνάκια που δεν θεωρούν το Βυζάντιο Ελληνικό...

Η μετάφραση από τον Δημήτρη Σκουρτέλη, δυστυχώς, έγινε από την αγγλική μετάφραση του πρωτότυπου, του James A. Atkinson, με όλα τα μειονεκτήματα που αυτό δημιουργεί.

Δημήτρης Σκουρτέλης

Διαβάστε την ιστορία του Αλεξάνδρου από τον Φιρντουσί, εδώ:

Ο Σικαντέρ

Του Χακίμ Αμπντούλ-Κασέμ Φιρντουσί Τουσί.

Μετάφραση Δημήτρη Σκουρτέλη

Ο Αββάς Σισώης μπροστά στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η παράσταση επιγράφεται ως εξής:
"Ὁρῶν σε τάφε, δειλιῶ σου τὴν θέαν καὶ καρδιοστάλακτον δάκρυ χέω, χρέος τὸ κοινόφλητον εἰς νοῦν λαμβάνων, πῶς οὖν μέλλω διελθεῖν πέρας τοιοῦτον; Αἴ, αἴ, θάνατε, τίς δύναται φυγεῖν σε;"