Ο Χάρος στην Αμφίπολη

Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης:
Ο Ερμής και ο Πλούτωνας
σέρνουν την ψυχή του νεκρού/ών
στον Κάτω Κόσμο.
Μια από τις πηγές των
Ακριτικών Τραγουδιών.
Προέλευση εικόνας:

"Γιατί είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα;

Μην άνεμος τα πολεμά, μήνα βροχή τα δέρνει;

Κι' ουδ' άνεμος τα πολεμά, κι' ουδέ βροχή τα δέρνει, 

μόνε διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους.

Σέρνει τους νιους από μπροστά, τους γέροντες κατόπι,

τα τρυφερά παιδόπουλα 'ς τη σέλλα αραδιασμένα."

(Δημοτικό)

Το έργο:

Το ψηφιδωτό είναι από βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλέ, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Την παράσταση περιβάλλει διακοσμητικό πλαίσιο, πλάτους 0,60μ.,το οποίο συντίθεται από διπλό μαίανδρο, τετράγωνα και τρέχουσα σπείρα. (Κυμάτιο) Το φόντο της παράστασης είναι σε αποχρώσεις γκρί-μπλέ. Το έργο έχει υποστεί φθορά στο κέντρο, σε σχήμα κύκλου, διαμέτρου 0,80μ. 

Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. (Πιθανά ο Πλούτων-Άδης) Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά. 

Εντύπωση προκαλεί το ότι οι μορφές εφάπτονται ακριβώς στο διακοσμητικό πλαίσιο, πράγμα που δεν συνηθίζεται, ούτε είναι και συνθετικά σωστό. Είναι ίσως μία ένδειξη πως τα σχέδια του τάφου άλλαξαν βιαστικά, ή απειρίας των τεχνιτών που το τοποθέτησαν (συνήθως δεν ήταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης) 

Η σύνθεση χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.