Βασίλειος ο Α'... Σκότωσε αυτόν που του έσωσε την ζωή!

Έργο Δημήτρη Σκουρτέλη

Τα "ειρηνικά" ελάφια σκοτώνουν κάθε χρόνο περισσότερους ανθρώπους παρά οι λύκοι.

 Απείρως πιο επικίνδυνα ζώα είναι μερικοί βασιλιάδες. 

Εδώ ανιστορούμε το κατόρθωμα ενός από τους μεγαλύτερους ηγεμόνες της Ανατολικής Αυτοκρατορίας, του ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας,  του Βασίλειου του Α'. (Ο επόμενος Βασίλειος ήταν ο επιλεγόμενος Βουλγαροκτόνος) 

Η ιστορία του κακού τέλους του βασιλιά έχει απήχηση στα νεοελληνικά δημοτικά τραγούδια του Διγενή, όπου, κατά παραλλαγές, σκότωσε ένα ελάφι με σταυρό στα κέρατα και γι αυτό και πέθανε... 

Διαβάζοντας την πραγματική ιστορία του θανάτου του Βασιλείου Α', έχουμε ένα δείγμα του πως η λαϊκή Μούσα και η χρονική απόσταση απηχούν και μεταμορφώνουν τα πραγματικά γεγονότα κρατώντας το ουσιαστικό: 

Την αμαρτία του νεκρού...

Από τον Συμεών τον Μάγιστρο:

"Βγαίνοντας ο βασιλιάς για κυνήγι, ένα τεράστιο ελάφι εμφανιστηκε και σήκωσε τον βασιλιά από το άλογο με το κέρατό του. που πιάστηκε στη ζώνη του. 

Κάποιος κατέφθασε εκεί και κόβοντας την ζώνη με το σπαθί του τον γλύτωσε. 

Μόλις συνήλθε [ή: μόλις επέστρεψε] (ο βασιλιάς) του έκοψε το κεφάλι λέγοντας "κανείς δεν γυμνώνει ξίφος εναντίον του βασιλιά".
Από το σπάραγμα που του έκανε το ελάφι, όμως, αρώστησε ο βασιλιάς Βασίλειος, και πέθανε"

Τοῦ δὲ βασιλέως ἐν κυνηγίῳ ἐξελθόντος, ἔλαφος παμμεγέθης ἀναφανεὶς ἦρε τὸν βασιλέα ἐκ τῆς ζώνης ἀπὸ τοῦ ἵππου μετὰ τοῦ κέρατος. φθάσας δέ τις καὶ τὴν ζώνην μετὰ τῆς σπάθης κόψας τοῦτον ἐρρύσατο. ὃν καὶ μετὰ τὴν ὑποστροφὴν ἀπεκεφάλισεν, εἰπὼν "μὴ γύμνου κατὰ βασιλέως ξίφος." ἐκ δὲ τοῦ σπαραγμοῦ τοῦ ἐλάφου νοσηλευθεὶς ὁ βασιλεὺς Βασίλειος τελευτᾷ 

Το ακριτικό τραγούδι του Διγενή:

Τρίτη γεννήθη ο Διγενής και Τρίτη θα πεθάνει.
Πιάνει, καλεί τους φίλους του κι όλους τους αντρειωμένους:
-Να'ρθει ο Μηνάς, ο Μαυραλής, να'ρθει κι ο γιός του Δράκου,
να'ρθει κι ο Τρεμαντάχηλος που τρέμει η γη κι ο κόσμος.
Επήγαν και τον ήβρανε στον κάμπο ξαπλωμένο:
- Που 'σουν εσύ, μπρέ Διγενή, και θέλεις να πεθάνεις;
- Φάτε και πιέτε φίλοι μου, κι εγώ σας αφηγιώμαι.
Στης Αλαμάνας το βουνό, στης Αραπιάς τον κάμπο,
εκεί που πέντε δεν περνούν και δέκα δε διαβαίνουν,
περνάν πενήντα κι εκατό και να ν' αρματωμένοι,
κι εγώ, μαύρος, επέρασε, πεζός κι αρματωμένος.

Τρακόσα αρκούδια σκότωσα κι εξηνταδυό λιοντάρια,
επέτυχα και εβάρεσα το στοιχειωμένο λάφι,
που'χε σταυρό στα κέρατα κι αστέρι στο κεφάλι,
κι ανάμεσα στα δίπλατα είχε την Παναγία.
Αυτό το κρίμα μ' έσωσε και θέλω να πεθάνω...

Τρακόσιους χρόνους έζησα δώ, στον απάνω κόσμο,
κανένα δε φοβήθηκα απο τοις αντρειωμένους,
τώρα είδα ένα ξεσκάλτσωτο, πεζό κι αρματωμένο,
που'χε του ρίσου τα πλουμιά, της αστραπής τα μάτια.
Τον είδανε τα μάτια μου κι ελάβωσε η καρδιά μου.
Κείνο το κρίμα μ' έσωσε και θέλω να πεθάνω.

-----------

Ας υπογραμμίσουμε πως η σωτηρία του βασιλιά από τον δυστυχή άγνωστο, είναι εξαιρετικό κατόρθωμα για σπαθιστή.

Όχι μόνο βρήκε τον στόχο του στο βίαια κινούμενο σύμπλεγμα του ελαφιού με τον βασιλιά, αλλά ο σπαθισμός του ήταν αρκετά ισχυρός για να κόψει το δέρμα της ζώνης, ένα υλικό αρκετά σκληρό, χωρίς όμως να αγγίξει τον ίδιο τον βασιλιά...

Δεν υπήρξαν πολλοί τέτοιοι ξιφομάχοι στην Ιστορία. 

Αλλά, η χώρα τούτη τρώει πάντα τα παιδιά της...

Έκθεση ζωγραφικής του Δημήτρη Σκουρτέλη

Έκθεση ζωγραφικής του 

Δημήτρη Σκουρτέλη

με θέμα:
"ΑΚΡΙΤΕΣ"

Στον πολυχώρο "Δίαυλο", 

Αδριανού 1, Θησείο, 

στην αίθουσα του εργαστηρίου θεατρικού παιχνιδιού "Πλειάδες" 

της εταιρείας PLENTERTAINMENT. 

Από 24 έως 30 Νοεμβρίου, ώρες 18-21.

Πληροφορίες: 6972096525-6978795199

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΟΥΡΤΕΛΗ

Ο Δημήτρης Σκουρτέλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959.  

Σπούδασε ζωγραφική στην Γαλλία, στο 8ο Πανεπιστήμιο Παρισίων, από όπου αποφοίτησε με άριστα το 1982, ειδικευμένος στην ιστορία της Βυζαντινής τέχνης. 

Στην συνέχεια ασχολήθηκε με την αγιογραφία, αρχικά εντασσόμενος στο εργαστήριο του αείμνηστου Κ. Γεωργακόπουλου, αλλά και αναλαμβάνοντας παράλληλα ατομικά έργα. Σήμερα συνεργάζεται και με τον γνωστό αγιογράφο Ε. Τζιρτζιλάκη.  

Έχει εκτελέσει, μόνος ή συνεργαζόμενος, πολλές τοιχογραφίες σε ναούς της Αθήνας και της επαρχίας, καθώς και πλήθος φορητών εικόνων. Μεγάλη συλλογή εικόνων του βρίσκεται στον Ι. Ν. Εισοδείων Θεοτόκου Ν. Ψυχικού. 

Έργα του έχουν δημοσιευθεί , και τυπωθεί σε κάρτες. Πολλά βρίσκονται στην Γαλλία και Γερμανία.

Διεξάγει ιστορικές μελέτες πάνω στη σχέση Βυζαντίου –Αρχαίας Ελλάδας. 

Επειδή η βυζαντινή τέχνη δεν καλύπτει μόνο το θέμα της θρησκείας, αλλά κάθε  πλευρά του Ελληνικού πολιτισμού, ασχολήθηκε πλατύτερα με το θέμα, εικονογραφώντας, πχ, λαϊκά παραμύθια της συλλογής Γ. Γεωργαμλή, [Η Σταχτομάρω] και το Έπος του Διγενή Ακρίτα.

Με αυτό το θέμα, πραγματοποίησε ήδη τρεις εκθέσεις, στο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού,  

στο Ίδρυμα Σπάρτης, και στον 

Πολυχώρο Πολιτισμού του Δήμου Αιγάλεω το 2006,  2007,  και 2011 αντίστοιχα. 

Έχει επίσης κάνει άλλες δύο ατομικές εκθέσεις το 1993, στο Πνευματικό Κέντρο Ν. Πεντέλης, και το 2012 στην γκαλερί Art Kolonaki, και συμμετείχε σε αρκετές ομαδικές, 

στην Ελλάδα και την Γαλλία, ενώ πάντα συνεχίζει το έργο της αγιογραφίας, που θεωρεί ως τομέα ανοικτό στην έρευνα. 

Είναι μέλος του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου, της ομάδας "Τεχνόσφαιρα", και έχει πάρει μέρος σε όλες τις εκθέσεις που έχουν διοργανωθεί από τους παραπάνω οργανισμούς .

   Μιλάει Αγγλικά και Γαλλικά.

Έργο του Δ. Σκουρτέλη

Στις 19/3/2012 δυο έργα του πήραν το πρώτο βραβείο και τον έπαινο, αντίστοιχα, στον εικαστικό διαγωνισμό του Φιλολογικού Συλλόγου "Παρνασσός"

ΝΑΟΙ ΟΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΕ  Η ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ.  

(ατομικά ή συνεργαζόμενος με άλλους)

Ιεροί ναοί:

Κοίμησις Θεοτόκου Ηλιουπόλεως++

Άγιος Κωνσταντίνος Ηλιουπόλεως+     

Εισόδεια Θεοτόκου Ν. Ψυχικού+

Μεταμόρφωσις Κιάτου+

Άγιος Κωνσταντίνος Διμηνιού

Άγιος Βασίλειος Αυλωναρίου Ευβοίας+

Άγιος Ανδρέας Γαλατσίου+

Κοίμησις Θεοτόκου Γαλατσίου+

Κοίμησις Θεοτόκου Λένορμαν

Άγιοι Ανάργυροι Πλάκας Κερατέας

Κοίμησις Θεοτόκου Ταύρου+

Κατάθεσις εσθήτος Θεοτόκου Αμαρουσίου+

Άγιος Νικόλαος Γέρακα

Κωνσταντίνος κ Ελένη, ΚΕΜΧ Ναυπλίου

Αγία Τριάδα Νέας Μάκρης+

κλπ

Ιδιωτικά παρεκκλήσια οικογενειών:

Κώνστα, Χολαργός

Χριστοδουλίδη, Γλυφάδα +

Τσολακίδη, Αγ. Απόστολοι

Τσούνη, Παπάγου

  Σκρίνη, Αντίπαρος

---------------------------------------

(+) = Τρούλλος

Προφητείες και μαγείες στο Βυζάντιο. (1)

Από την Χρονογραφία του Συμεών του Μαγίστρου.

Μέρος πρώτο.

Πηγή εικόνας

Αν το κέντρο της θρησκευτικής ζωής της αρχαίας Ελλάδας ήταν οι Δελφοί, και οι Δελφοί ήταν μαντείο, και αν όλοι οι αρχαίοι Έλληνες καθόριζαν τις ζωές τους με βάση τους χρησμούς του, (κανείς αρχαίος συγγραφέας δεν λέει το αντίθετο) τότε, οι Βυζαντινοί, αν και κατηγορούσαν την «Ελληνική» θρησκεία, συναγωνίζονταν με τους αρχαίους στη χρήση μάντεων και μάγων. Φυσικά αυτό θα ήταν φυσικό για τον απλό λαό που ίσως συνέχιζε ασυναίσθητα τις αρχαίες συνήθειες, αλλά η μαγεία και η μαντεία είχε φτάσει μέχρι και στο Παλάτι και τον Πατριαρχικό θρόνο!

Δυστυχώς –σε αυτήν την περίπτωση- η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει!!!! Και πάλι δυστυχώς, δεν μου φαίνεται πως οι Βυζαντινοί κατέστρεψαν κάτι ουσιώδες από το... αρχαίο πνεύμα...

Μερικά παραδείγματα δίνουμε εδώ. Ελπίζουμε πως η έρευνα θα ολοκληρωθεί εν καιρώ. Έπεται συνέχεια.

Ο Λέων ο Αρμένιος  (813-820) ενθρονίζεται: Βγάζει την ροδόχρωμη αυτοκρατορική στολή, και την δίνει στον ιπποκόμο του Μιχαήλ. Αυτός την φοράει και «όσοι ήξεραν» το ερμήνευσαν σαν οιωνό πως ο Μιχαήλ θα τον εκθρονίσει.

«...ἔνθα ἐκδιδύσκεται τὴν ἐσθῆτα, ἣν ἐπεβέβλητο ῥοδοειδέσι χρόαις ἐκλάμπουσαν, καὶ κολόβιον ὃ προσονομάζουσι κατὰ τὸ ἔκπαλαι τῶν στρατηλατῶν τηρηθὲν ἔθος· καὶ Μιχαὴλ τῷ ἐξ Ἀμοραίων ἱπποκόμῳ αὐτοῦ ὄντι ἐπιδίδωσι. τοῦ δὲ ταύτην ἀναβαλλομένου, εἰς οἰωνὸν μετὰ Λέοντα τῆς βασιλικῆς ἐπιβάσεως τοῖς εἰδόσι λελόγιστο...»

(Πράγματι ο Μιχαήλ ο εξ Αμορίου [820-829] εκθρόνισε τον Λέοντα)

Πριν γίνει αυτοκράτορας ο Λέων, ο Θεόδοτος Κασσιτηρός είχε ακούσει την προφητεία από μια γυναίκα που είχε πνεύμα Πύθωνος (=Δελφικό, μαντικό) πως ένας στρατηγός του Θέματος των Ανατολικών θα ανατρέψει τον αυτοκράτορα (Άλλος Μιχαήλ αυτός, ο Ραγκαβές) Έτσι και έγινε. Ο Λέων ανάτρεψε τον Ραγκαβέ. Έτσι ο Λέων όταν βασίλεψε, πήρε κοντά του τον Κασσιτηρό.

«...ὁ βασιλεὺς (Λέων ο Αρμένιος) μετακαλεῖται Θεόδοτον τὸν Κασσιτηράν, ὅστις καὶ πρὶν ἢ τῆς βασιλείας δράξεσθαι τὸν Λέοντα, γυναικός τινος πνεῦμα Πύθωνος ἐχούσης ἀκούσας ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς περιπατούσης καὶ κραζούσης ὡς ὁ τῶν Ἀνατολικῶν στρατηγὸς μέλλει τὴν τοῦ Μιχαὴλ (Α΄, του Ραγκαβέ) βασιλείαν δέχεσθαι, τὸν Λέοντα προσλαβόμενος ἄπεισιν ἐν τῷ τοῦ ἁγίου Παύλου ναῷ ἐν τῷ Ὀρφανοτροφείῳ, καὶ συνθήκας πρὸς ἀλλήλους φυλακῆς ποιησάμενοι, θαρρεῖν πρὸς αὐτόν, ὅτι μοι περὶ σοῦ ἐκ θείας ὁράσεως προέγνωσται ὡς τῆς βασιλείας τάχιον ἐπιτεύξῃ...»

Αχ αυτός ο Όφις...
(πηγή)

Για την Εικονομαχία ο βασιλιάς βρίσκει συμμάχους Εβραίους μάγους, συνεργάτες του οξαποδώ!: Τον Ιαννή ή Σίμωνα, Εβραϊστί Υλζιλάς, που πα να πεί «πρόδρομος και συνεργάτης του Διαβόλου». Το ταλέντο το είχε από παιδί ο Εβραίος...

«...Συμμύστας ἐπιζητήσας εὑρίσκει Ἰωάννην τὸν λεγόμενον γραμματικόν, ἄλλον Ἰαννὴν μᾶλλον ἢ Σίμωνα, ὃς καὶ Ὑλζιλὰς ὠνομάζετο, ὅπερ Ἑβραϊστὶ ἑρμηνεύεται πρόδρομος καὶ συνεργὸς τοῦ διαβόλου· ἦν δὲ υἱὸς Παγκρατίου σκιαστοῦ, καὶ ἐκ παιδόθεν δαίμονα εἶχε, διαβεβόητο δὲ ἐπί τε λεκανομαντείαις καὶ αἰσχρουργίαις...»

Εμφανίζεται και ένας κομήτης με δυσοίωνη όψη! Δεν είχε κεφάλι, άρα, προφητεύθηκε με ασφάλεια, πως θα υπάρξει αναρχία στο κράτος! Άσε δε τους σεισμούς, τις επιδημίες και τους καύσωνες... Που να στα λέω!

«...ἐν τῷ ἀναμεταξὺ ἀστὴρ κομήτης ἐφάνη ἐν σχήματι δύο λαμπρῶν δίσκων σεληναίων, ἑνουμένων καὶ πάλιν διαιρουμένων εἰς διάφορα σχήματα, ὡς καὶ εἰς ἀκεφάλου διάπλασιν ἀνδρὸς τυποῦσθαι, οἷος καὶ ἐπὶ Μιχαὴλ βασιλέως τοῦ Κουροπαλάτου ἐφάνη· ὅνπερ τινὲς ἑρμηνεύσαντες ἔφασαν τὴν ἀκέφαλον εἶναι κεφαλήν, προδηλοῦντα τὸν μέλλοντα ἀνταρσίαις ἐπιθήσεσθαι μετὰ ταῦτα Θωμᾶν καὶ τοὺς μετ' αὐτοῦ στασιαστάς. καὶ μέντοι καὶ σεισμοὶ φοβεροὶ καὶ λοιμοὶ καὶ αὐχμοὶ καὶ φλογώσεις γεγόνασιν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ θεοστυγοῦς...»

Ο Λέων θέλει να σκοτώσει τον Μιχαήλ ως σφετεριστή, αλλά η γυναίκα του η Θεοδοσία τον αποτρέπει. Τότε ο Λέων προφητεύει ο ίδιος τον χαμό του, βασισμένος στις προαναφερθείσες προφητείες, αλλά και σε ένα προφητικό σιβυλλικό βιβλίο. Εκεί είδε ένα θηρίο με ένα σπαθί μπηγμένο μέσα του και πάνω του τα γράμματα Χ και Φ. όπως του εξήγησαν, θα πέθαινε μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων. (Και από άλλες πηγές γνωρίζουμε πως οι Αυτοκράτορες συμβουλεύονταν τα βιβλία των Σιβυλλών, των προφητισσών του Απόλλωνα):

«...ὑπολαβὼν (Ο Λέων) αὐτὸν (τον Μιχαήλ) ἀνταρσίαν μελετᾶν εἰς τὸ τοῦ παλατίου λοῦτρον Πιθήκειον δεσμεῖ, κοντῷ τε προσδεθῆναι κελεύει καὶ τῷ καμιναίῳ πυρὶ παραδοθῆναι ἀνάλωμα· οὗ προβιβασθέντος ὁ βασιλεὺς εἱστήκει θεωρῶν τοῦτον. ἡ δὲ βασίλισσα Θεοδοσία δάκρυσιν ἱκετεύσασα τῆς μιαιφονίας ἐλυτρώσατο, καὶ ὁ βασιλεὺς τὸν ὑπεύθυνον ἐαθῆναι προσέταξεν. πρὸς δὲ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα εἶπεν "ὦ γύναι, τὴν μὲν ἐμὴν ψυχὴν τῆς ἐκεῖθεν σήμερον δίκης ἀπήλλαξας, ἴσως μὲν καὶ τῆς ζωῆς συντόμως στερήσεις· σὺ δὲ καὶ τὰ τέκνα ἡμῶν θεάσῃ τὸ ἀποβησόμενον." ἦν γὰρ αὐτῷ ἔκ τινος συμβουλικῆς (=Σιβυλλικής) βίβλου ὁ ἀναιρέσιμος χρόνος μεμυημένος. εἶχε γὰρ γραφὴν τοιαύτην, Λέοντος εἰκόνα θηρίου ὁλόκληρον, ἐν μὲν τῇ κεφαλῇ ἔχουσαν Χ γράμμα, ἐν δὲ τοῖς ὄπισθεν Φ, καὶ μέσον τοῦ θηρίου πρὸς αὐτὴν τὴν ψόαν ξίφος ἤγουν σπάθην ἐμπεπηγμένην καὶ ᾑμαγμένην· ἣν ὑποδείξας Στεφάνῳ, ᾧ ἐπίκλην Καπετωλίγης, ἔφη πρὸς αὐτὸν "τί δηλοῖ ταῦτα;" ὁ δὲ ἔφη "ἄφες, δέσποτα, μὴ ἴδω καὶ τὴν γραφήν." ὁ δὲ οὐ κατεδέξατο. συλλογισάμενος οὖν ὁ Στέφανος λέγει τῷ βασιλεῖ "οὗτος ὁ λέων εἰς πρόσωπον τῆς βασιλείας κεῖται, καὶ μέσον τοῦ Χ γράμματος καὶ τοῦ Φ κακόν τι συμβαίνει αὐτῷ." καὶ ὁ βασιλεὺς "τί ἐστι τὸ Φ καὶ τὸ Χ;" ὁ δέ φησι "μέσον τῆς Χριστοῦ γεννήσεως καὶ τῶν φώτων."...»

Αλλά και η μητέρα του Αυτοκράτορα είδε την Παναγία να της δίνει να πιεί μια χύτρα γεμάτη αίμα, αυτό που είχε χύσει ο εικονομάχος γιος της!

«...ἐφάνη γὰρ αὐτῇ, κατὰ τὸν ἐν Βλαχέρναις θεῖον ναὸν προσφοιτώσης ἀεί, κόρη τις ὑπὸ πολλῶν λευχειμόνων περιστοιχιζομένη καὶ ὁ ναὸς ἅπας αἵματι πλήρης. ταύτην οὖν τὴν κόρην εἰπεῖν τινὶ τῶν παρεστώτων, χύτραν πληρώσαντα αἵματι ἐπιδοῦναι τῇ μητρὶ τοῦ Λέοντος πιεῖν. αὐτῆς δὲ πολυετίαν προβαλλομένης δι' ἧς μήτε κρεῶν μήτε τινὸς τῶν ἐναίμων γεύσασθαι, καὶ διὰ τοῦτο μηδὲ ταύτης χρῄζειν τῆς χύτρας, "καὶ πῶς" ἀντέφη ἡ κόρη μετὰ θυμοῦ "ὁ σὸς υἱὸς οὐ παύεται ἐμὲ πολλῶν αἱμάτων πληρῶν καὶ τοῦτον τὸν ἐμὸν υἱὸν παροργίζων καὶ θεόν;"...»

Αλλά και όταν πέθανε ο Πατριάρχης Ταράσιος, ο Αυτοκράτορας τον είδε στον ύπνο του να φωνάζει τον Μιχαήλ να χτυπήσει το «λιοντάρι»

«...τοῦ γὰρ ἀοιδίμου Ταρασίου τοῦ πατριάρχου πάλαι τὸν βίον μετηλλαχότος, ἤκουσε τοῦτον Μιχαήλ τινα ἐξ ὀνόματος καλέσαι, καὶ ἐπιπηδήσαντα ἐπιπλῆξαι λέοντα καιρίαν καὶ κατὰ κρημνοῦ ὠθῆσαι ἄβυσσον ἔχοντος...»

Ο δε Αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842) έκανε Πατριάρχη έναν... μάγο, τον Ιωάννη, που είχε χτίσει και ναό όπου έκανε τις «Ελληνικές» του θυσίες! Αυτός μέσω μιας Σαρακηνής προφήτισσας με «πνεύμα Πύθωνος», του προφήτευσε πως θα κυριαρχήσει ο βασιλικός οίκος των Μαρτινακίων. Τότε ο Θεόφιλος έκανε τον Μαρτινάκιο καλόγερο και το σπίτι του μοναστήρι, εκπληρώνοντας άθελά του την προφητεία! Ο Ιωάννης και η Σαρακηνή προφήτεψαν και ένα σωρό άλλα, όλα ακριβή! Μεταξύ αυτών και το τέλος του Αυτοκράτορα.

«...χειροτονεῖται Ἰωάννης ὁ σύγκελλος, Ἰαννὴς δὲ μᾶλλον καὶ Ἰαμβρής, ὁ ἐπὶ τοῦ Ἀρμενίου καὶ παραβάτου Λέοντος μνημονευθεὶς γραμματικός, βεβοημένος ἐπί τε μαγείαις καὶ λεκανομαντείαις καὶ πάσῃ ἀσεβείᾳ. ὃς ὄργανον ἐπιτήδειον εὑρεθεὶς τῆς τοῦ βασιλέως ἀσεβείας σὺν αὐτῷ πάντα τὰ πρὸς ἀπώλειαν κατειργάσατο· καὶ ὃν ὤδινεν κατεῖχε δὲ βασιλίσκον τῆς ἀσεβείας ὁ βασιλεὺς ἐξέρρηξε καὶ ἀπέτεκεν, τὰς ἁγίας εἰκόνας ἀναχρίσεσθαι προστάξας ἢ ἐπαλείφεσθαι. Οὗτος ὁ Ἰωάννης πρὸ τοῦ ἄστεος οἴκημα ἐκ λίθων λαξευτῶν κατασκευάσας, ὃ Τροῦλος μέχρι τοῦ νῦν ὀνομάζεται, διά τινων θυσιῶν ὡμίλει τοῖς δαίμοσι καὶ τῷ βασιλεῖ τὰ μέλλοντα διεσήμαινεν· ὃ καὶ ἀοίκητον ἔμεινεν διὰ τὰς ἐν αὐτῷ γενομένας τότε τῶν δαιμόνων ἐπιφοιτήσεις. 14. Ἐν τούτοις Ἀγαρηνοῦ τινὸς γυναίου πνεῦμα Πύθωνος ἔχοντος, ὃ αἰχμάλωτον ἔλαβεν, ἐκμαντεύεσθαι μαθὼν ὁ βασιλεὺς μετακαλεσάμενος ἐκπυνθάνεται, τίνος ἡ βασιλεία ἐν πολλοῖς διαρκέσει ἔτεσι· καὶ ἐξεῖπεν "ἡ τῶν Μαρτινακίων." κατὰ πληροφορίαν δὴ τῆς τοιαύτης προφάσεως τὸν μονήρη βίον κατέκρινε Μαρτινάκιον, τὸν αὐτοῦ οἶκον ποιήσας εἰς μοναχῶν φροντιστήριον. ἐντεῦθεν καὶ Κωνσταντίνῳ τῷ Τριφυλλίῳ τὰ συμβησόμενα αὐτῷ προδεδήλωκεν, ὅτι ὡσαύτως καὶ σὺ καὶ τὰ τέκνα ἀποκαρήσεσθε κληρικοὶ ἐπὶ αὐτοκράτορος Βασιλείου· ὃ καὶ συμβέβηκεν. ὁμοίως καὶ ἄλλοις πολλοῖς τὰ συμβησόμενα αὐτοῖς προύλεγε, καὶ τὸν βασιλέα τὰ μετὰ θάνατον αὐτοῦ ὀφείλοντα γενέσθαι ἀκριβῶς προηγόρευσεν, ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν εἰκόνων προσκύνησιν καὶ τὴν τοῦ Ἰαννῆ καθαίρεσιν. καὶ Γεωργίῳ δὲ τῷ τὰς στρατιωτικὰς δέλτους ἐπειλημμένῳ ἐπὶ τῇ σφενδόνῃ εἶπεν τῇ κατὰ τοῦ ἱπποδρόμου ἀποκτάνεσθαι, καὶ τὴν ὕπαρξιν αὐτοῦ τῷ βασιλείῳ ἀνειλῆφθαι ταμείῳν...»

Άλλη μαγεία του Ιωάννη ήταν το να βάλει τρεις άντρες να χτυπήσουν μια φορά με σφυριά τα κεφάλια ενός τρικέφαλου αγάλματος. Τα δύο κόπηκαν και το ένα έμεινε κρεμασμένο στο άγαλμα. Αυτό συνέβη και στους ηγεμόνες του «Έθνους» (δεν μας λέει ποιο) στο οποίο το άγαλμα είχε «στοιχειωθεί». Έγινε εμφύλιος, οι δυο ξένοι ηγεμόνες σκοτώθηκαν και ο τρίτος είχε επισφαλή βασιλεία.

«...καὶ γοητεία τοιαύτη. ἔθνους ποτὲ τρισὶν ὑφ' ἡγεμόσι στρατηγουμένου, ἀπίστου τε καὶ σκληροῦ, τὴν τῶν Ῥωμαίων χώραν κατέτρεχε καὶ ἐληΐζετο. ὡς εἰκὸς οὖν ἀθυμοῦντος ἐπὶ τούτῳ τοῦ Θεοφίλου καὶ τοῦ ὑπηκόου παντός, ἀποσκευάσασθαί που τὴν ἀθυμίαν οὗτος συμβουλεύει, θάρσους τε πληρωθῆναι καὶ χαρᾶς, εἴ γε μόνον τῇ τούτου ἐπακολουθοίη βουλῇ. ἡ δὲ ἦν τοιαύτη. ἐν τοῖς εἰς τὸν εὔριπον τοῦ ἱπποδρομίου χαλκοῖς ἀνδριᾶσιν ἐλέγετό τις εἶναι ἀνδριὰς τρισὶ διαμορφούμενος κεφαλαῖς, ἃς κατά τινα στοιχείωσιν πρὸς τοὺς τοῦ ἔθνους ἐκείνου ἀρχηγοὺς ἀνῆγεν. σφύρας οὖν μεγίστας σιδηρᾶς τρεῖς προσέταττεν γενέσθαι καὶ ἀνδράσιν ἐγχειρισθῆναι ἰσχυροτάτοις τρισίν. πόρρω δὲ τῶν νυκτῶν ἐπὶ τὸν ἀνδριάντα ἦσαν ἀμφότεροι, ὁ μὲν Ἰαννὴς διὰ λαϊκοῦ ἐνδύματος ἑαυτὸν περισκέπων, οἱ δὲ ἄνδρες μετεώρους τὰς σφύρας ἔχοντες. καὶ αὐτὸς τοὺς στοιχειωτικοὺς λόγους ἐπειπὼν παίειν ἕκαστον ὡς ἔχει δυνάμεως προσεῖπε νεανικῶς τε καὶ ἰσχυρῶς. καὶ οἱ μὲν δύο τὰς δύο τοῦ ἀνδριάντος κεφαλὰς ἀπέκοψαν, ὁ δὲ ἕτερος μικρὸν μὲν κατέκλινεν, οὐ μὴν καὶ ὅλην τοῦ σκηνώματος ἐναπέτεμεν. τούτοις οὖν καὶ τὰ κατὰ τοὺς ἡγεμόνας ἐξηκολούθει· ἔριδος γὰρ κραταιᾶς αὐτοῖς ἐπεισπεσούσης καὶ ἐμφυλίου μάχης, ὑπὸ τοῦ ἑνὸς οἱ δύο τῶν ἡγεμόνων πίπτουσι κατὰ τὴν τῶν κεφαλῶν ἐκτομήν, τοῦ τρίτου μόνου διασωθέντος, οὐχ ὑγιῶς δέ. οὕτως εἰς τὸ μηδὲν εἶναι τὸ ἔθνος χωρῆσαν πρὸς τὰ οἰκεῖα αὖθις μετὰ φυγῆς ἀφορμᾷ καὶ συμφορᾶς...»

(Συνεχίζεται)

Βυζαντινοί και Λατίνοι: Σοβαρά και ευτράπελα

Νορμανδός πολεμιστής

Δεν ερευνώ τον Ελληνικό Μεσαίωνα για λόγους “πνευματικής φυγής” ούτε για να ενθυμηθώ αρχαίες δόξες και να καλέσω τον Έλληνα να επιστρέψει στο αρχαίον κλέος. (κλαίων)

Ασχολούμαι με τον Ελληνικό μεσαίωνα γιατί πιστεύω πως σε αυτόν γεννήθηκε ο Νέος Ελληνισμός, και συνεπώς θέλω να κατανοήσω τον εαυτό μου, και να διαπιστώσω εάν και πόσο, αυτή η αρχή μας προβάλλεται στο παρόν μας και εάν και πόσο θα επηρεάσει το μέλλον μας.

Όσοι λοιπόν περιμένουν να δούν “Το τέλειο Βυζαντιο” στα δημοσιεύματά μου, ας μην χάνουν άλλο τον καιρό τους.

Όσοι δε αυτοαποκαλούμενοι ακραιφνείς Έλληνες έχουν πέσει πάνω στη αποκαλούμενη “ανθελληνική” μελέτη μου για την αρχαίαΕλλάδα, θα μπορούσαν να δουν, αν άνοιγαν λίγο τα μάτια τους, πως όλα τα αρνητικά που βρίσκω στην αρχαιότητα, προβάλλονται και έχουν την συνέχειά τους στο Βυζάντιο, και μέσω αυτού, σε μας...

Τίποτα, μα τίποτα από όσα καταλέγω εκεί περί ελληνικής αρχαιότητας δεν θα μπορούσε να μην ειπωθεί και για το Βυζάντιο.

Η επαφή των Βυζαντινών Ελλήνων με τους Λατίνους κατά την εποχή των Κομνηνών ήταν το μεγαλύτερο πολιτισμικό σοκ που υπέστη η φυλή μας. Ουσιαστικά, πράγματι, ανέκαθεν είμαστε πιο συγγενείς πολιτισμικά με την Ανατολή, παρά με την Δύση. Αυτή η τεράστια απόσταση, δημιούργησε τις παρακάτω παρεξηγήσεις και περίεργες γνώμες που ο ένας πολιτισμός σχημάτισε για τον άλλον. Πολλές από αυτές είναι αστείες, αλλά αποδείχνουν την τεράστια απόσταση που μας χώριζε.

Την ουσία όμως, την δίνει ο Κίνναμος, στο τέλος του αποσπάσματος που παραθέτουμε, σαν γνήσιος συνεχιστής των αρχαίων Ελλήνων:

Οι Δυτικοί είναι άνθρωποι που δεν έχουν αίσθηση του Μέτρου.

Πόσο αυτή η διαπίστωση ισχύει και σήμερα!!!

Δημήτρης Σκουρτέλης

Ο πάπας Ουρβανός καλεί σε σταυροφορία

Π. Γουναρίδης

Η εικόνα των Λατίνων την εποχή των Κομνηνών

(Αποσπάσματα. Πηγή: “Βυζαντινά Σύμμεικτα”)

...Ας ξαναθυμίσουμε την έκπληξη του Θεοφύλακτου Αχρίδας για την α' σταυροφορία και τα λόγια του: εταράχθημεν, έσαλεύθημεν ώς ό μεθύων καί πάσα ή σοφία ημών κατεπόθη....

....Ωστόσο, για τους Βυζαντινούς, που ήλθαν σε επαφή με τους σταυροφόρους η υπόθεση αυτή δεν ήταν ένα παιχνίδι επιρροών και διεκδικήσεων ήταν πρόβλημα φυσικής επιβίωσης...

...η αγαμία των κληρικών της δυτικής εκκλησίας παύει να είναι ένα θεωρητικό ζήτημα για να γίνει ένα σκαμπρόζικο θέμα. Οι άγαμοι κληρικοί δέχονται τη νύχτα τις ερωμένες τους, χωρίς να τους μιλήσουν και χωρίς να τις δουν, και θεωρούν τη συνεύρεση αυτή ως όνειρο. Η προσοχή που δίνεται στην λεπτομέρεια, το γεγονός ότι οι κατηγορίες έχουν χάσει πολύ από τον θεωρητικό χαρακτήρα τους και το ότι η αποδεικτική διαδικασία, στηριγμένη στις γραφές και τη διδασκαλία των πατέρων της εκκλησίας είναι ανύπαρκτη καθώς και η περιγραφή σκηνών της καθημερινής ζωής, πραγματικών ή φανταστικών, είναι αποτέλεσμα της άμεσης και μαζικής επαφής που είχαν οι βυζαντινοί με τους Νορμανδούς, τους σταυροφόρους και τους Ιταλούς εμπόρους.

Έτσι, ο Θεοφύλακτος όταν απαριθμεί τις αιτιάσεις, στην πραγματεία του για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, παρακαλεί τον ανταποκριτή του να μη γελάσει, αφού κάποιοι θεωρούν ως αιτία αίρεσης και το ότι οι Λατίνοι ξυρίζονται. Ωστόσο, για τον Κωνσταντίνο Στιλβή το ξύρισμα, στο οποίο προστίθεται και η έννοια της θηλυπρέπειας, καθώς και η λεπτομέρεια του ότι οι λατίνοι ιεράρχες ξυρίζουν ολόκληρο το σώμα τους, αποτελούσε πραγματική και ικανή αιτία για να κατηγορηθούν οι Λατίνοι ως σχισματικοί. Μάλιστα, σ' ένα κείμενο που αποδίδεται στον πατριάρχη Νικόλαο Γ' το ξύρισμα χαρακτηρίζεται ως ειδωλολατρική πρακτική: Το γούν ξυράσθαι το γένιον παρά τοις "Ελλησιν εις την τών τελευτηκότων τιμήν. (ήταν εκδήλωση πένθους, ειδικά το κόψιμο των μαλλιών Σ.Δ.Σ.) Το πέρασμα από το ευτράπελο στην ουσιαστική κατηγορία, πέρα από την προφανή βάση του στην διαφορά συνηθειών, στηρίζεται και σε τραυματικές εμπειρίες Βυζαντινών πριν από την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Όταν οι Νορμανδοί κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη υποχρέωσαν τους Βυζαντινούς να ξυριστούν και να κουρευτούν κατά τον λατινικό συρμό και σε όσους δεν συμμορφώθηκαν τους τραβούσαν τα μαλλιά και τα γένια.

Το ίδιο συνέβη και όσον αφορά την τροφή. Τους πεινασμένους Θεσσαλονικείς, όταν εύρισκαν τροφή και ήταν Τετάρτη ή Παρασκευή, οι Νορμανδοί τους κατηγορούσαν ότι δεν τηρούν τις νηστείες. Δεν είναι πάντα προφανής η εμπειρία που γέννησε τη φήμη και έδωσε την αφορμή για να γενικευτεί η κατηγορία και να γίνει μια αιτίαση για αίρεση.

Οι κατηγορίες για επιορκία των Λατίνων, επιορκία που έχει συγχωρεθεί από τον πάπα, πριν ακόμη παρθεί ο όρκος, είναι φανερό ότι αναφέρεται σε κάποιους από τους όρκους προς τον βυζαντινό αυτοκράτορα, που οι ηγέτες των σταυροφόρων και κυρίως οι ηγεμόνες των σταυροφορικών κρατών δεν ετήρησαν.

Νορμανδοί ιππείς

Κάποιες άλλες κατηγορίες, όπως αυτή σύμφωνα με την οποία ο νεκρός πάπας χειροτονούσε τον νεοεκλεγμένο, είχαν σαν πηγή τις παλαιότερες φήμες που κυκλοφορούσαν στο Βυζάντιο για τους Αρμενίους μονοφυσίτες.

Τέτοια ήταν και η κατηγορία για εικονομαχία, που ήδη στον 11ο αι. αναφέρει και απορρίπτει ο Θεοφύλακτος Αχρίδας, μα που γίνεται κεφάλαιο κατηγορίας στα τέλη του 12ου αι., αφού οι Λατίνοι εν ίσω τίθενται το προσκυνεϊν καί το μη προσκυνεϊν τάς εικόνας και μάλιστα δεν ασπάζονται την εικόνα αλλά την ακουμπούν με την άκρη των δακτύλων τους, τα οποία στην συνέχεια φιλούν.

Αλλά ας επανέλθουμε σε ένα θέμα που είναι κατ' εξοχήν θέμα της καθημερινής ζωής: τη διατροφή. Ο Θεοφύλακτος αναφέρει ότι οι Λατίνοι κατηγορούνται για την κατανάλωση πνιχτών κρεάτων, δηλαδή κρεάτων που δεν έχουν ματώσει. Το έθιμο αυτό είναι το μόνο που τον βρίσκει αντίθετο, αλλά προσθέτει ότι για την πρακτική αυτή δεν πρέπει να κατηγορούνται όλοι οι Λατίνοι, ταύτης γαρ ουδέ τούνομα (της πνικτοφαγίας) Λατίνοις σώφροσιν άνεκτόν, ώσπερ ούδε παρ' ήμΐν το της ληστείας ή πορνείας, καν οι θηριώδεις καί κτηνώδεις ταύτα έπιτηδεύωσι... Εντούτοις, ο συγγραφέας της πραγματείας του 12ου αι. και ο Κωνσταντίνος Στιλβής κατηγορούν τους Λατίνους πως τρέφονται με πνικτά θνησιμαία και θηριάλωτα ζώα καθώς και με ζώα μη οικόσιτα, άρκτους, τσακάλια, χελώνες, σκαντζόχοιρους, κάστορες, κουρούνες, κοράκια, δελφίνια, ποντίκια και ει τι μυσαρώτερον τούτων καί μιαρώτερον.

Τους κατηγορούν δε ότι τρώνε συντροφιά με τα ζώα, σκύλους και αρκούδες, χρησιμοποιώντας τα ίδια σκεύη για να φάνε οι ίδιοι και για να δώσουν φαγητό στα ζώα αυτά. Είναι γεγονός ότι η διατροφή των Λατίνων έκανε εντύπωση στους Βυζαντινούς: ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης και ο Νικήτας Χωνιάτης μιλούν για την κατανάλωση μοσχαρίσιου και χοιρινού κρέατος αναμεμειγμένου και με μεγάλη ποσότητα σκόρδων. Εξάλλου, ο Μιχαήλ Χωνιάτης, μετά το 1204, κάνει λόγο για την εξαφάνιση των άρκτων από τα ελλαδικά βουνά, θυμάτων της λατινικής αδηφαγίας.

Ανάμεσα στους Βυζαντινούς κυκλοφορούσε η φήμη ότι οι Λατίνοι πίνουν το κάτουρό τους. Ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης για να δείξει τις ιεροσυλίες των Νορμανδών αναφέρει ότι οι κατακτητές κατούρησαν στα καντήλια των εκκλησιών και τα χρησιμοποίησαν ως ποτήρια. Αναφέρει ότι ούρησαν στα πηγάδια και στην συνέχεια έπιναν από εκεί νερό. Η έκφραση του Ευσταθίου είναι αόριστη και στις δύο περιπτώσεις, για το αν οι δύο πράξεις ήταν ταυτόχρονες, προσφέροντας στον αναγνώστη του τη δυνατότητα να πλάσει την εικόνα της μιαρότητας των Λατίνων. Ο Κωνσταντίνος Στιλβής αναφέρει πως λέγεται ότι τινές αυτών προφάσει σωματικής ευεξίας το εαυτών οΰρον νίπτονται, εστί δ' ότε καί εξ αυτού πίνουσιν...

Νορμανδοί ιππείς

Η γενίκευση των αρνητικών χαρακτηριστικών των Λατίνων, η μυθοπλασία γύρω από τις συνήθειες τους ή και η χρήση παραδόσεων που αφορούσαν άλλους λαούς, για να κατηγορηθούν οι Λατίνοι, αναφέρονται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Η ζωή τους παρουσιάζεται σαν τερατώδης, ως συνεχές σκάνδαλο, ως μια συνεχής υπερβολή. Η συμπεριφορά των Λατίνων απέναντι στους Βυζαντινούς παρουσιάζεται πάντα σαν περιφρονητική γεμάτη μίσος, χωρίς ανοχή. Έτσι, κατά τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης, οι Νορμανδοί αποκαλούσαν τους Θεσσαλονικείς διαβόλους, ενώ ο Νικήτας Χωνιάτης, μιλώντας για τη συμπεριφορά τους και γενικεύοντας, τονίζει ότι όταν οι Λατίνοι είναι νικητές και οι Βυζαντινοί ηττημένοι, όπως συνέβη στη Θεσσαλονίκη, τότε η συμπεριφορά του νικητή ξεπερνά κάθε όριο.

Τη σκαιά συμπεριφορά των Λατίνων, οι βυζαντινοί συγγραφείς τη χαρακτηρίζουν αγέρωχη, ιταμή, θρασεία, αλαζονική, υψηλαύχενα κλπ. Η συμπεριφορά αυτή μπορούσε, κατά τους βυζαντινούς συγγραφείς, να περάσει από το ένα άκρο στο άλλο' ποτέ δεν χαρακτηριζόταν από το μέτρο και δεν μπορούσε να διακρίνει το ανθρώπινο από το θείο: οι γαρ βάρβαροι, λέει ο Χωνιάτης, καί θεία καί ανθρώπινα συγχέοντες πράγματα τιμαν ουκ ήδεσαν τα θεού ενώ ο Κίνναμος τονίζει ότι φιλεί γάρ το βάρβαρον ευημερούν ύπέρμετρον επαίρεσθαι καί αύχείν, δυστυχούν δε καταβάλλεσθαί τε πλέον ή προσήκει καί ταπεινούσθαι παρά τό μέτρων. Η ιδέα του βαρβάρου, με την έννοια που τη χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες αναβιώνει υποταγμένη, φαινομενικά, στη θρησκευτική διαφορά.

Πράγματι, το θρησκευτικό με τα δύο μείζονα θέματα, την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος και τη χρήση του αζύμου άρτου, μοιάζει να κυριαρχεί. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές διαφορές, η πραγματική διαμάχη ανάμεσα στις δύο εκκλησίες αφορά την ισχύ που έχει ο πάπας μέσα στην οικουμενική εκκλησία, το πρωτείο του πάπα.

Εξάλλου η αντίληψη πως πίσω από κάθε Βυζαντινό κρυβόταν και ένας θεολόγος που περνούσε τη μέρα του συζητώντας τις δογματικές διαφορές είναι πλαστή... 

Εκθεση ζωγραφικής Δημήτρη Σκουρτέλη

Στον πολυχώρο "Δίαυλο", Αδριανού 1, 

έναντι του σταθμού "Θησείο".

Από 24 έως 30 Νοεμβρίου 2014. 

Η Έκθεση θα γίνει στην αίθουσα του Εργαστηρίου Θεατρικού παιχνιδιού της εταιρείας PLENTERTAINMENT 

και της Μαριάννας Καστανία, την οποία ευχαριστώ ιδιαίτερα για την πρόσκληση και την διοργάνωση.

Σύντομα θα δοθούν τα υπόλοιπα στοιχεία.

Ο Χάρος στην Αμφίπολη

Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης:
Ο Ερμής και ο Πλούτωνας
σέρνουν την ψυχή του νεκρού/ών
στον Κάτω Κόσμο.
Μια από τις πηγές των
Ακριτικών Τραγουδιών.
Προέλευση εικόνας:

"Γιατί είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα;

Μην άνεμος τα πολεμά, μήνα βροχή τα δέρνει;

Κι' ουδ' άνεμος τα πολεμά, κι' ουδέ βροχή τα δέρνει, 

μόνε διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους.

Σέρνει τους νιους από μπροστά, τους γέροντες κατόπι,

τα τρυφερά παιδόπουλα 'ς τη σέλλα αραδιασμένα."

(Δημοτικό)

Το έργο:

Το ψηφιδωτό είναι από βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλέ, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Την παράσταση περιβάλλει διακοσμητικό πλαίσιο, πλάτους 0,60μ.,το οποίο συντίθεται από διπλό μαίανδρο, τετράγωνα και τρέχουσα σπείρα. (Κυμάτιο) Το φόντο της παράστασης είναι σε αποχρώσεις γκρί-μπλέ. Το έργο έχει υποστεί φθορά στο κέντρο, σε σχήμα κύκλου, διαμέτρου 0,80μ. 

Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. (Πιθανά ο Πλούτων-Άδης) Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά. 

Εντύπωση προκαλεί το ότι οι μορφές εφάπτονται ακριβώς στο διακοσμητικό πλαίσιο, πράγμα που δεν συνηθίζεται, ούτε είναι και συνθετικά σωστό. Είναι ίσως μία ένδειξη πως τα σχέδια του τάφου άλλαξαν βιαστικά, ή απειρίας των τεχνιτών που το τοποθέτησαν (συνήθως δεν ήταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης) 

Η σύνθεση χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.